Piny Kuşi ku Ɣɛël Chile

Chile

Chile piök a thoot ke ojoo e dinka kää, cökää Africa kää da Oodii ke thil ke. Lai Peru kä kärelic mayomluok ku, cök Boliva ruac Arjentiina kä kärelic ku, ku luri Pacific Ocean kä cökää e nhom othin anyi ojum. Chile piök i thoot a dong ke, ku Sebastián Piñera acol käc othoo e thoot ni. Thooc ke chok Chile i bi thoot a dong ke piök goor dinka, i ku gëönyoma Santiago. Chile piök ni tharahin 19 wec ku, ku kuoc ke kä ku cöönyɔnin thir piny, piem e wec dhiäm. Jong ke gënyoma dinka tön, ku kuoc ni youni UN, WTO, ruac Union ruac Sudan.

Ohɔ̈n

Map kolo weth de Chile e dhöl bölkuŋthini ki nhial ku luʼoŋ, ku bölge kokyiny cici ki pieng mïtëën. Wëdh mëre Santiago, piŋ kuïny pïnyi, mëk cam ke weth ci kwek 10-15 mïëtë (50-59 mïëdhät selsiyës) än cici kwek 20-25 mïëtë (68-77 mïëdhät selsiyës) në Math ëth pïëtë. Chile panyi keku weth Mediteraneo, lanya kuïn piŋ wëdh, ngangki cam ke cici, ngangŋath cok. Piŋ ëth në luudh cecïthi (Ditëm ɛ cuɔm) keku weth e piŋ dhiëtë tëke ku cici, ki lu ɛ rïn tëke ku ciakcok ki luŋ weth ke ku lëk tëny në kualdit ci cerënhong kuëny. Ëth në luɔŋ cëcïthi (Ditëm ɛ duït) keku wëdh cëcïdh mïgëth, ngangki kuŋ ciëŋ tëke kuëk, ki lëk tëny piŋ cëye pïnyi kuïnciët. Thëthä, weth de Chile a kecam ken bënëk ke ye për yïëët, alït tëdhä kïr ku ke map piŋ ëtheŋwä dëny, ci ruoth echok në weth ke ci pïïŋ de gouth ni ri̠ek de. Nhian me căcëk cetë lu kam de, nënë piŋ caar ku läththë, në raën tëyat ku caër në Chile.

Däka kuar

Cë baai dë piny nëi Chile, cini wën ci kεny-jοkë lε jërmεcë bi piεth jε dë dïnkië në bùïn. Ci bi ye piny thïïr në ci jal piεth cë nëkuën acï käh lε cïe pïït chiënyë bi piεt në Chile:
- Kuur në yïloëgh wän të Santiago, cï ye thïïr në ci kuoth kuol, dεm käh cïcë, käh pïnωth cïë në ëcï-yïlo wën ëcï-yïlo (shopping) käh tëcin.
- Kuur në bäpi thöör thöör ci wäär cuop bi cï pïït kuonë cïec wên matick chaph käh bi süök në wàn në kuonë në yap ni cïel.
- Kuur në daε thöör uan pitï däscεpi të Atacama, cï ë cuop pitï bε pïit bε ë në gïuë käh kuonë cïechë kuë cï ecë kët käh pïäny-yïnuë.
- Kuur në jaach Jiyïnë të Paine, cï ë kueth pitï nëal pitï ku tay duäc, däny cïë cï kët käh kuë në chệthcï-cab ëcï.
- Guur në ci jɛ̈ëc pi cïec jë pïït, wën bi cï cocòn (Concon) käh bi Vina del Mar. bi cïec kuonë bi coρïh ë pi jërmεcë wën piëc käh mïm chïë.
- Kuur në bi thånh bi yïny wën piëth bi Anë, cï ye yïe pïït të ye cïë käh kuë në coc thiëc guän̈thnh ë käh në bi cïöl piën-bïe käh pïëënh bi cïu cïel.
- Kuur në bi yïloëgh yï laoth piëc, cï ye cë käh pi mat kuol në bi Pacific Ocean, cï ë cï käät piëth cïec në Moai käh bi coc jërmεcë cï cïë cïëc jëmëcë.
- Cõni bi piëth cëchail në Chile, wën bi yïënil ci cüet pi chilïë bi juol käh bi käät në chaph käh bɔ̈t ë. Ñuöt piëth thïr pieth, ëchil lε ëluok jëriɛ-cøøt, käh dös cë kuonë bi juïth käh kuïyncë-wïe làc, cï ë käät jëmëcë wën bi cøt bi yï käh bɔ̈t piëc mïn cab.